Feestdagen en tradities

Zoals elk land heeft ook Zweden zijn eigen feestdagen, uiteraard kerst en pasen, maar bijvoorbeeld ook fettisdagen, midzomer en Lucia.

Alla hjärtans dag (Valentijnsdag)

Net als in Nederland wordt hier ook in Zweden steeds meer aan gedaan. Er worden cadeautjes of bloemen gegeven aan geliefden, of men nodigt iemand uit voor een etentje. Ook worden kaarten verstuurd naar goede vrienden.

Fettisdagen

Fettisdagen betekent letterlijk: de vette dinsdag. Lang geleden werd er, voorafgaande aan Pasen, gedurende 40 dagen gevast. De dagen voor het vasten werd er nog even flink vet gegeten om wat reserves te hebben voor de vastentijd. Onder andere at men semlor (ook wel fettisdagsbullar of fastlagsbullar genoemd), dit zijn broodjes met slagroom en spijs. Er wordt inmiddels al lang niet meer gevast, maar de semlor zijn gebleven. Ze zijn nu vaak verkrijgbaar vanaf Nieuwjaar tot Pasen, maar de Zweden verorberen ze toch vooral op fettisdagen (Vastenavond, dag voor Aswoensdag).

Våffeldagen

Våffeldagen betekent letterlijk: de wafeldag. Op 25 maart halen veel Zweden hun wafelijzer tevoorschijn en worden er wafels gebakken en gegeten. Deze traditie is eigenlijk per vergissing ontstaan: eigenlijk vierde men vroeger Vårfrudagen (Onze vrouwe dag), maar in de volksmond werd deze dag ook Våffeldagen genoemd.
Våffeldagen valt elk jaar op 25 maart. Deze dag is geen vrije dag in Zweden.

Påsk (Pasen)

Afhankelijk van de regio in Zweden gaan op påskafton (de avond voor pasen) of skärtorsdag (witte donderdag) påskkärringar langs de deuren. Dit zijn als heks verklede kinderen, ze wensen "Glad Påsk" (Vrolijk Pasen) met tekeningen of kaarten en krijgen op de meeste adressen snoep in hun mandjes. Vroeger dacht men dat op skärtorsdagen alle heksen op hun bezemstelen naar Blåkulla vlogen. Ook in Zweden worden met Pasen eieren versierd. Verder versiert men vaak het huis met twijgen en gekleurde veren.
Goede Vrijdag (långfredagen) en de beide Paasdagen zijn officiële feestdagen.

Lees meer over Pasen in Zweden...

Valborgsmässoafton (Walpurgisnacht)

Op 30 april wordt gevierd dat de winter eindelijk voorbij is en dat de lente is gearriveerd. Mensen komen bij elkaar rond een vuur en er wordt gezongen. Vroeger dacht men dat uit de rook van het Valborgsmässovuur ook het weer te voorspellen viel: trok de rook naar het noorden dan werd het een koude lente, trok de rook naar het zuiden dan werd de lente mild.

In Nederland werd voorheen op deze dag natuurlijk Koninginnedag gevierd, een leuk detail is dat de Zweedse koning Carl XVI Gustaf ook op 30 april jarig is!

Första maj (1 mei)

Sinds 1907 verkopen schoolkinderen meibloemen om geld in te zamelen voor kinderen die het slecht hebben. Verder is het ook de dag van de arbeid, sinds 1890 wordt er gedemonstreerd voor betere werkomstandigheden. Aangezien de lente goed op gang is gekomen en het weer meestal mooi is, wordt deze vrije dag door veel Zweden aangegrepen voor een uitstapje.

Kristi himmelfärdsdag (Hemelvaartsdag)

Tegenwoordig vooral een lekker dagje vrij. Voorheen was deze dag ook de eerste zwem- of visdag. Als de vis goed beet op een bepaald tijdstip, zou de vis de rest van de zomer op datzelfde tijdstip ook goed bijten.

Pingst (Pinksteren)

Zelfs mensen die normaal vrijwel nooit in de kerk komen, bezoeken met Pinksteren de kerk. Pinksteren is tegenwoordig namelijk het moment waarop velen trouwen en ook zijn er vaak confirmaties.

Sinds 2005 is de 2e Pinksterdag geen officiële vrije dag meer. Deze is namelijk ingewisseld voor de Zweedse nationale feestdag.

Mors dag (Moederdag)

Verschilt niet veel van de Nederlandse moederdag, al lijkt het erop dat er in Zweden iets minder aandacht aan wordt geschonken. Het grote verschil is de datum: moederdag wordt in Zweden gevierd op de laatste zondag in mei.

Sveriges nationaldag & svenska flaggans dag

Sinds 1916 wordt op 6 juni de dag van de Zweedse vlag gevierd. Overal in het land wordt de vlag gehesen en de koning deelt vlaggen uit in Skansen. Uiteraard wordt ook het volkslied gezongen: "Du gamla, du fria". De kleuren in de Zweedse vlag symboliseren de zon en de hemel. De datum 6 juni komt van de dag dat Gustav Vasa tot koning werd gekozen in 1523. Ook is deze datum de naamdag van Gustav.

Vanaf 2005 is 6 juni een officiële vrije dag. Daarvoor moest wel 2e Pinksterdag worden ingeleverd.

Midsommarafton (midzomeravond)

Midzomeravond wordt gevierd op de vrijdag die het dichtst bij 21 juni valt. Overal in het land worden meibomen versierd met bladeren en bloemen. Per streek kan de meiboom er iets anders uitzien, maar de basis is een kruis met grote kransen aan de dwarslat. In Dalarna ziet men het provinciewapen in de top, in de kuststreken ook wel een schip. Als de meiboom versierd is en rechtop staat wordt er in een kringomheen gedanst, meestal onder begeleiding van accordeon- of gitaarmuziek. Enkele van de meest gezonden liedjes zijn: "Små grodorna", "Prästens lilla kråka" en "Vi äro musikanter". De zaterdag erna heet midsommardagen (midzomerdag).

Kräftskivor/kräftfester (kreeftfeesten)

In augustus worden veel kreeftfeesten georganiseerd. Er worden rivierkreeften gevangen of gekocht en opgegeten tijdens een feest, vaak onder het genot van brandewijn.

Alla helgons dag (Allerheiligen)

Officieel staat 1 november in de agenda's, maar in 1953 werd besloten dat deze dag gevierd zou worden op de zaterdag tussen 31 oktober en 6 november. Destijds werd er nog op zaterdag gewerkt en op deze manier kreeg men een vrije zaterdag. Er waren tenslotte al weinig vrije dagen in de herfst. Met Allerheiligen steken de Zweden lichtjes aan op de begraafplaatsen. Een mooie traditie om even wat extra te denken aan de dierbaren die niet meer leven.

Fars dag (Vaderdag)

Verschilt niet veel van de Nederlandse vaderdag, al lijkt het erop dat er in Zweden iets minder aandacht aan wordt geschonken. Het grote verschil is de datum: vaderdag wordt in Zweden gevierd op de tweede zondag in november.

Lussekatter

Kersttijd

De kersttijd is een periode vol tradities:
Vier zondagen voor de kerst wordt de adventskandelaar tevoorschijn gehaald, daarna wordt er iedere zondag een extra kaars aangestoken. Ook duiken voor vrijwel alle ramen elektrische kandelaars op.

Lees meer over kerst in Zweden...

Luciadagen

Op 13 december komt Lucia met haar gevolg. Lucia draagt een lange witte jurk en heeft een kroon met kaarsjes op haar hoofd. Ze wordt gevolgd door een optocht van andere meisjes, eveneens in witte jurken, maar dan met een kaars in de hand. En ook stjärngossar (jongens met een hoge witte punthoed met gouden sterren erop en met een ster in de hand) begeleiden Lucia. De laatste jaren duiken ook peperkoekmannetjes en kabouters op, vooral in kinderoptochten. Er worden Lucia- en kerstliedjes gezongen. Lucia brengt behalve licht in de donkere tijd ook koffie, pepparkakor (dunne speculaasjes) en lussekatter (gekringelde saffraanbroodjes).

Lucia is geen officiële vrije (feest)dag. 

Julafton (Kerstavond)

Inmiddels zijn vele huizen voorzien van kerstgordijnen en andere versieringen. De kerstboom wordt meestal pas kort voor kerstavond in huis gehaald. Op kerstavond wordt uitgebreid gedineerd, en alle kinderen wachten op de kerstman die op 24 december met pakjes komt. Om middernacht wordt vaak de nachtmis in de kerk bijgewoond.

Juldagen & Annandag jul (1e en 2e Kerstdag)

Veel Zweden gaan op 1e Kerstdag naar de vroege kerkdienst (julotta ).
2e Kerstdag is voor de meesten gewoon een extra vrije dag. Op die dag begint ook de uitverkoop en is het flink druk in de winkels.

Nyår (Oud & Nieuw)

Er wordt meestal gedineerd aan een mooi gedekte tafel en men kleedt zich sjiek. Om twaalf uur volgen de nieuwjaarswensen (en goede voornemens) en natuurlijk vuurwerk.

Trettondagen (Driekoningen)

Dit is op 6 januari, 13 (tretton) dagen na kerst. Het is een officiële vrije dag.

Tjugondedag knut

Op 13 januari, 20 (tjugo) dagen na kerst, wordt de kerstperiode afgesloten. Het is tevens de naamdag van Knut. De laatste dans rond de kerstboom wordt gedanst en daarna wordt de kerstboom "geplunderd". Kinderen krijgen vaak zakjes snoep.

Bovenstaande tekst is voor ZwedenWeb geschreven door: Patricia Molenkamp (Patricia...)